Ο Πρωτογενής Τομέας στην Ελλάδα: Ζωτική Ανάγκη και η Κρίση της Ευλογιάς – Το Ζήτημα της Ανεπαρκούς Μέριμνας

 🐑 Ο πρωτογενής τομέας (γεωργία, κτηνοτροφία, αλιεία) αποτελεί διαχρονικά έναν κρίσιμο πυλώνα της ελληνικής οικονομίας και κοινωνίας. Παρά τη συρρίκνωση του μεριδίου του στο Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν (περίπου 3,9% του ΑΕΠ), η σημασία του είναι διαρθρωτική. Συμβάλλει καθοριστικά στις εξαγωγές (πάνω από 18% των εξαγωγών αγαθών), ενισχύει την τοπική ανάπτυξη και διατηρεί τη κοινωνική συνοχή στην ύπαιθρο, ενώ παράλληλα διαφυλάσσει την πολιτισμική κληρονομιά και διαχειρίζεται τους φυσικούς πόρους της χώρας . Η ανάγκη για υψηλής ποιότητας και πιστοποιημένα ελληνικά προϊόντα καθιστά τον εκσυγχρονισμό και την ενίσχυση του κλάδου ζωτικής σημασίας για το μέλλον της Ελλάδας.

Η Πρόκληση της Ευλογιάς και η Κριτική στην Αντιμετώπιση

Η πρόσφατη επιδημική έξαρση της ευλογιάς των αιγοπροβάτων —μιας σοβαρής, εξαιρετικά μεταδοτικής νόσου που πλήττει αποκλειστικά τα ζώα και δεν μεταδίδεται στον άνθρωπο— ανέδειξε τις παθογένειες του συστήματος. Η επίσημη στρατηγική βασίζεται στην εκρίζωση ("stamping out"), δηλαδή στη μαζική θανάτωση και υγειονομική ταφή των μολυσμένων κοπαδιών, σύμφωνα με τους κανονισμούς της Ε.Ε.

Η κριτική εστιάζεται κυρίως σε δύο σημεία:

Ανεπαρκής Πρόληψη: Η διασπορά της νόσου σε πολλές περιοχές υποδηλώνει ελλιπή επιτήρηση και ανεπαρκή εφαρμογή αυστηρών μέτρων βιοασφάλειας στα σημεία εισόδου (π.χ. σύνορα με ενδημικές χώρες) και στις ίδιες τις μονάδες. Η καθυστέρηση στην αντίδραση και την οριοθέτηση των εστιών επιτρέπει στον ιό να εξαπλωθεί.

Έλλειψη Ολοκληρωμένης Μέριμνας: Το σημαντικότερο πρόβλημα είναι ότι η μέθοδος της εκρίζωσης, ενώ είναι υγειονομικά απαραίτητη, αφήνει τον κτηνοτρόφο χωρίς το βασικό του παραγωγικό μέσο – το κοπάδι – και άρα χωρίς εργασία και χωρίς εισόδημα για μεγάλο χρονικό διάστημα.

Η Ανάγκη για Κοινωνικοοικονομική Στήριξη

Η καταστροφή ενός κοπαδιού ισοδυναμεί με την καταστροφή της επαγγελματικής και περιουσιακής ζωής του κτηνοτρόφου. Οι καθυστερήσεις στην καταβολή των αποζημιώσεων για τα θανατωθέντα ζώα, καθώς και η απουσία ενός σαφούς και ταχέος σχεδίου ανασύστασης, οδηγούν τους κτηνοτρόφους σε απόγνωση και οικονομικό αδιέξοδο.

Ένας ολοκληρωμένος σχεδιασμός εξομάλυνσης οφείλει να είναι διπλός:

Ταχεία Υγειονομική Αντιμετώπιση: Άμεσος μοριακός έλεγχος, αυστηρή επιβολή των ζωνών απαγόρευσης και συνεχής εκπαίδευση σε πρωτόκολλα βιοασφάλειας.

Άμεση Κοινωνική Προστασία:

1. Καταβολή αποζημιώσεων σε αυστηρές προθεσμίες (π.χ. εντός 60 ημερών).
2. Εισαγωγή ειδικού «Επιδόματος Απώλειας Εργασίας» για το διάστημα που η μονάδα παραμένει ανενεργή και μέχρι την ανασύσταση του κοπαδιού.
3. Παροχή χαμηλότοκων ή άτοκων δανείων για την ταχεία αγορά νέου, υγιούς ζωικού κεφαλαίου.

Ο κτηνοτρόφος που εφαρμόζει τα κρατικά μέτρα για το δημόσιο καλό δεν πρέπει να αντιμετωπίζεται ως ζημιωθείς, αλλά ως εργαζόμενος που τέθηκε σε αναγκαστική, άνευ αποδοχών, άδεια. Η ουσιαστική μέριμνα είναι απαραίτητη όχι μόνο για την επιβίωση των ίδιων των οικογενειών, αλλά και για τη διασφάλιση της παραγωγής και τη διατήρηση του ζωικού κεφαλαίου της χώρας.

Δεδομένου ότι η μαζική θανάτωση (stamping out) είναι το υγειονομικό πρωτόκολλο της Ε.Ε. για την οριστική εκρίζωση της ευλογιάς, κρίνετε ότι η παράλληλη θέσπιση ενός «Επιδόματος Απώλειας Εργασίας» για τους πληγέντες κτηνοτρόφους θα έπρεπε να αποτελεί αυτόματη, νομοθετημένη υποχρέωση του κράτους, ως αντιστάθμισμα για την απώλεια του βασικού παραγωγικού τους μέσου.